Chleb z mąki gryczanej
Masz ochotę na pieczywo przygotowane z bezglutenowych składników? Jeśli chcesz zaczynać każdy dzień od śniadania składającego się z pysznego, samodzielnie upieczonego chleba z mąki gryczanej, poznaj nasz przepis! Jest on prosty do wykonania, więc nie musisz się martwić, że będzie wymagać od Ciebie zaawansowanych zdolności kulinarnych. Każdy poradzi sobie z przygotowaniem w domu tego przysmaku. Chleb gryczany możesz upiec również bez drożdży. Takie pieczywo jest dobre w smaku, może przypaść więc do gustu zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Gdy ozdobisz je pestkami dyni lub nasionami słonecznika będzie jeszcze piękniej się prezentować. Jeżeli unikasz glutenu, chleb z mąki gryczanej z ziarnami to doskonała propozycja dla Ciebie.
Składniki (bochenek 22×12 cm)
- 400 g mąki gryczanej Skolej (najlepiej niepalonej / jasnej)
- 25 g łusek babki jajowatej (psyllium – całe łuski) *
- 560 g wody, letniej (ok. 35–40 °C)
- 7 g drożdży instant (lub 15 g świeżych)
- 10–12 g soli
- 10–12 g octu jabłkowego (opcjonalnie, poprawia strukturę i smak)
- 2 łyżeczki cukru lub miodu (dla drożdży)
- opcjonalnie: 20–40 g ziaren (słonecznik, dynia, siemię) na wierzch
*Jeśli używasz psyllium mielonego (powder), daj ~20% mniej: ok. 20 g. Psyllium zwiększa elastyczność i „trzyma” gaz jak gluten.
Sposób przygotowania
- Zrób żel z psyllium. Do miski wlej całą wodę, dodaj łuski psyllium, ocet i cukier. Wymieszaj trzepaczką i odstaw na 5–10 minut – powstanie gęsty, jednolity żel.
- Połącz składniki. W dużej misce wymieszaj mąkę gryczaną, sól i (jeśli używasz) drożdże instant. Wlej żel z psyllium (a przy drożdżach świeżych – wcześniej rozprowadź je w 2–3 łyżkach letniej wody z cukrem). Wyrabiaj 2–3 minuty łyżką lub hakiem do gęstego ciasta – będzie lepkie, to normalne.
- Wyrastanie. Przełóż masę do keksówki 22×12 cm wyłożonej papierem, wyrównaj mokrą szpatułką. Posyp ziarnami. Przykryj i zostaw w ciepłym miejscu, aż ciasto sięgnie krawędzi formy (ok. 45–75 min; nie przefermentuj).
- Pieczenie. Rozgrzej piekarnik do 175 °C (góra–dół). Wstaw naczynie z gorącą wodą na dno piekarnika dla pary. Piecz ok. 50 minut, po czym wyjmij chleb z formy, zdejmij papier i dopiekaj na ruszcie jeszcze 25–35 minut, aż boki i spód będą suche i sprężyste w dotyku.
- Studzenie i krojenie. Ostudź na kratce co najmniej 2–3 godziny. Kroimy całkowicie wystudzony, cienkim nożem z ząbkami.
Dlaczego ten chleb się udaje?
- 100% mąki gryczanej Skolej → czysty, orzechowy smak i dobra wartość odżywcza, bez gotowych miksów.
- Psyllium ~5% masy mąki → tworzy „siatkę”, która zatrzymuje gazy z drożdży, więc miękisz jest sprężysty (mniej zakalca).
- Para na starcie + dopiekanie bez formy → wyższy piec, chrupiąca skórka i dobrze odparowany środek.
Najczęstsze pytania
- Czy można zmniejszyć wodę? Jeśli używasz psyllium mielonego, daj o 40–60 g mniej wody. Z jasną mąką gryczaną trzymaj 540–560 g.
- Bez drożdży? Daj 1,5 łyżeczki sody + 2 łyżki soku z cytryny/zakwasu i piecz od razu – uzyskasz szybki chleb sodowy (bardziej zbity, ale smaczny).
- Mrożenie: pokrój i zamroź porcjami; odśwież w tosterze lub 200 °C przez 5–7 min.
Z czym podawać chleb gryczany?
- Na słono: hummus, pieczone warzywa, awokado z czarnuszką, wędzony pstrąg.
- Na słodko: twarożek z miodem, masło orzechowe, dżem 100% owoców.
- Na grzanki: kromki skrop oliwą, czosnek, zioła; piec 8–10 min w 200 °C.
Wskazówki techniczne
- Kontrola wyrastania: nie dopuść, by ciasto urosło wyżej niż krawędź formy – może potem opaść.
- Test upieczenia: środek bochenka powinien mieć ≥96 °C (jeśli masz termometr). Bez termometru – spód po ostukaniu brzmi „pusto”.
- Smak zbyt intensywny? Użyj jasnej mąki gryczanej; palona (ciemna) da bardziej wytrawny, „kaszowy” profil.